Artikelen / In gesprek met: Mariëtte Willems

20.04.2022

In gesprek met:

Mariëtte Willems

Huisarts, voorzitter CMIO Netwerk Eerste Lijn en vaandeldrager van Faexit.

De fax is een apparaat dat tot het meubilair behoorde. Daar kwam wat uit. De spoed van het laboratorium bijvoorbeeld, daar moest je wat mee. Je zag het letterlijk binnenkomen. Gelukkig is hij dat nu niet meer. Als ik hem nu nog tegenkom denk ik vooral: hij mag weg. Heel snel. Ik wil op een andere manier mijn noodzakelijke informatie hebben. Gestructureerd, bij voorkeur direct in het dossier en niet eerst scannen en toevoegen aan een dossier waar de assistente veel tijd mee kwijt is.

"De fax is een stortkoker: je gooit er van bovenaf iets in, je weet waar het uit komt, maar eigenlijk heb je geen idee wie er wat uit haalt."

In mijn rol als voorzitter CMIO Netwerk Eerste Lijn spreek ik op veel plaatsen en spreek ik met veel huisartsen over ICT in de zorg. Er zijn telkens nieuwe ontwikkelingen en informatiekanalen en ik moet helaas zeggen: het is een beetje een chaos aan het worden. Dat moet minder. We moeten schrappen om weer overzicht te krijgen en het eerste dat eruit moet is de fax.

Onveilig apparaat
Het is belangrijk dat we ons realiseren dat de fax een onveilig apparaat is waarbij informatie verloren gaat. Het is een apparaat in een kantoor waar meerdere mensen tegelijk bij kunnen. Het is eigenlijk onbekend aan wie je de fax richt. Je richt het niet echt aan een persoon, je richt het feitelijk aan een kamer. Iedereen met toegang tot die kamer kan de informatie letterlijk pakken. Als de schoonmaak langsloopt kan deze er ook bij. De fax is op vrijwel geen enkele manier beveiligd, misschien hooguit met een slot op de deur. Je kunt het zien als een chronische datalekkage.

De fax is te makkelijk
De fax is naar de huidige maatstaven onvoldoende beveiligd. Juist daarom moet hij eruit. Tegelijkertijd is dat nog steeds de kracht van de fax. Het is makkelijk. Als ik mijn pc al heb afgesloten en met mijn jas aan en een half been buiten sta, kan ik toch nog even snel die fax naar de huisartsenpost sturen. Juist die onveiligheid, het gebrek aan authenticaties, maakt de fax een heel laagdrempelig, maar veel te toegankelijk apparaat. Nieuwe kanalen zijn veiliger en veel minder makkelijk toegankelijk. Daar moeten we blij om zijn. Maar als je gewend bent aan het olifantenpaadje, dan loop je dat toch het liefst.

Gedragsverandering
In onze praktijk wordt de fax het meest gebruikt om snel even een recept naar de apotheek te sturen. De apotheek belt op dat er een patiënt aan hun balie staat zonder dat er een recept in hun systeem staat, terwijl het wel degelijk digitaal is geaccordeerd en verstuurd.

Dan wordt het recept door ons geprint, op de fax gelegd, opnieuw verstuurd en vervolgens in de papierbak gegooid. Het is een gedragsverandering die we moeten inzetten. De assistentes zijn bezig om te stoppen met faxen en geven nu al aan dat zij geen berichten meer via de fax willen ontvangen. Bij ons is de fax er bijna uit. We hebben de datum vastgesteld op 28 april.

Gouden standaard
De gouden standaard is dat alles gestructureerd en veilig wordt overgedragen. Direct van het ene systeem op de juiste plek in het andere systeem. Daarvoor is het belangrijk dat we allemaal met dezelfde zorginformatie bouwstenen kunnen omgaan. Dat we als zorgverleners allemaal op dezelfde manier gestructureerd kunnen ontvangen en aan anderen kunnen versturen.

Binnen de huisartsenzorg is er een referentiemodel hoe informatie in het huisartsen informatiessysteem (HIS) gestructureerd moet worden. Een volgende stap is dat de zorginformatiebouwstenen in de gehele zorg goed op elkaar aansluiten. Hoewel daar goede stappen in worden gezet, zijn we daar nu nog niet.

Alternatief
In onze praktijk gaan we eerst over van de fax op veilige mail. Dat is een eerste stap, want ook dan moeten we opnieuw knippen en plakken om de informatie in het dossier te krijgen. Het is het makkelijkste alternatief. Wij hebben al onze partners laten weten dat we geen fax meer hebben en als zij hun informatie niet veilig en gestructureerd kunnen sturen dat ze het dan veilig kunnen mailen. Ons eigen gedrag speelt ook een belangrijke rol.

Als de apotheek nu opnieuw zegt dat zij geen recept hebben gehad, moeten we dat nauwkeurig checken en zo nodig melden bij onze ICT systemen. Daar zijn we in de keten samen verantwoordelijk voor.

Schrap dat ding
Faexit is voor mij een manier, een moment om iedereen bewust te maken dat digitaal werken essentieel is om gestructureerd gegevens uit te kunnen wisselen en de fax er dus uit moet. In ziekenhuizen zien we de fax in rap tempo verdwijnen. Die bewustwording wil ik als voorzitter CMIO Netwerk Eerste Lijn en als vaandeldrager voor Faexit graag verder uitdragen. Mijn boodschap aan mijn collega huisartsen en apotheken luidt: begin met opruimen, schrap dat ding, haal hem eruit. Het is niet veilig en niet van deze tijd. De fax is een stortkoker: je gooit er van bovenaf iets in, je weet waar het uit komt, maar eigenlijk heb je geen idee wie er wat uit haalt.

Sluit je aan
Op Faexit.nl doen we handreikingen hoe je als praktijk afscheid kan nemen van de fax, maar het begint bij het besluit dat je er vanaf wil. Tijdens onze ledenbijeenkomsten van het Netwerk Eerste Lijn en in de groepsapp zie ik regelmatig berichten van collega’s dat de fax eruit is. Een klein jaar geleden kreeg ik in het informatieberaad zorg het bericht: ‘we hebben verloren, de rechtspraak heeft de fax er al uit. Nu zijn we echt de laatsten.’ Het is echt bizar dat hij er in de zorg nog niet uit is.

En de stap is niet zo groot, je hoeft niet meer als eerste over de brug. Veel regionale ziekenhuizen zijn er al mee gestopt, dit is het moment om ook mee te gaan, sluit je aan, neem het besluit en doe de fax er uit.

Download als pdf