20.04.2022
De fax is een apparaat dat tot het meubilair behoorde. Daar kwam wat uit. De spoed van het laboratorium bijvoorbeeld, daar moest je wat mee. Je zag het letterlijk binnenkomen. Gelukkig is hij dat nu niet meer. Als ik hem nu nog tegenkom denk ik vooral: hij mag weg. Heel snel. Ik wil op een andere manier mijn noodzakelijke informatie hebben. Gestructureerd, bij voorkeur direct in het dossier en niet eerst scannen en toevoegen aan een dossier waar de assistente veel tijd mee kwijt is.
In mijn rol als voorzitter CMIO Netwerk Eerste Lijn spreek ik op veel plaatsen en spreek ik met veel huisartsen over ICT in de zorg. Er zijn telkens nieuwe ontwikkelingen en informatiekanalen en ik moet helaas zeggen: het is een beetje een chaos aan het worden. Dat moet minder. We moeten schrappen om weer overzicht te krijgen en het eerste dat eruit moet is de fax.
Onveilig apparaat
Het is belangrijk dat we ons realiseren dat de
fax een onveilig apparaat is waarbij informatie
verloren gaat. Het is een apparaat in een kantoor
waar meerdere mensen tegelijk bij kunnen. Het
is eigenlijk onbekend aan wie je de fax richt. Je
richt het niet echt aan een persoon, je richt het
feitelijk aan een kamer. Iedereen met toegang tot
die kamer kan de informatie letterlijk pakken. Als
de schoonmaak langsloopt kan deze er ook bij.
De fax is op vrijwel geen enkele manier beveiligd,
misschien hooguit met een slot op de deur. Je kunt
het zien als een chronische datalekkage.
De fax is te makkelijk
De fax is naar de huidige maatstaven onvoldoende
beveiligd. Juist daarom moet hij eruit. Tegelijkertijd
is dat nog steeds de kracht van de fax. Het is
makkelijk. Als ik mijn pc al heb afgesloten en met
mijn jas aan en een half been buiten sta, kan ik toch
nog even snel die fax naar de huisartsenpost sturen.
Juist die onveiligheid, het gebrek aan authenticaties,
maakt de fax een heel laagdrempelig, maar veel te
toegankelijk apparaat. Nieuwe kanalen zijn veiliger
en veel minder makkelijk toegankelijk. Daar moeten
we blij om zijn. Maar als je gewend bent aan het
olifantenpaadje, dan loop je dat toch het liefst.
Gedragsverandering
In onze praktijk wordt de fax het meest gebruikt
om snel even een recept naar de apotheek te
sturen. De apotheek belt op dat er een patiënt aan
hun balie staat zonder dat er een recept in hun
systeem staat, terwijl het wel degelijk digitaal is
geaccordeerd en verstuurd.
Dan wordt het recept door ons geprint, op de fax
gelegd, opnieuw verstuurd en vervolgens in de
papierbak gegooid. Het is een gedragsverandering
die we moeten inzetten. De assistentes zijn bezig
om te stoppen met faxen en geven nu al aan dat zij
geen berichten meer via de fax willen ontvangen.
Bij ons is de fax er bijna uit. We hebben de datum
vastgesteld op 28 april.
Gouden standaard
De gouden standaard is dat alles gestructureerd
en veilig wordt overgedragen. Direct van het ene
systeem op de juiste plek in het andere systeem.
Daarvoor is het belangrijk dat we allemaal met
dezelfde zorginformatie bouwstenen kunnen
omgaan. Dat we als zorgverleners allemaal op
dezelfde manier gestructureerd kunnen ontvangen
en aan anderen kunnen versturen.
Binnen de
huisartsenzorg is er een referentiemodel hoe
informatie in het huisartsen informatiessysteem
(HIS) gestructureerd moet worden. Een volgende
stap is dat de zorginformatiebouwstenen in de
gehele zorg goed op elkaar aansluiten. Hoewel daar
goede stappen in worden gezet, zijn we daar nu
nog niet.
Alternatief
In onze praktijk gaan we eerst over van de fax
op veilige mail. Dat is een eerste stap, want ook
dan moeten we opnieuw knippen en plakken
om de informatie in het dossier te krijgen. Het is
het makkelijkste alternatief. Wij hebben al onze
partners laten weten dat we geen fax meer hebben
en als zij hun informatie niet veilig en gestructureerd
kunnen sturen dat ze het dan veilig kunnen mailen.
Ons eigen gedrag speelt ook een belangrijke rol.
Als de apotheek nu opnieuw zegt dat zij geen
recept hebben gehad, moeten we dat nauwkeurig
checken en zo nodig melden bij onze ICT systemen.
Daar zijn we in de keten samen verantwoordelijk
voor.
Schrap dat ding
Faexit is voor mij een manier, een moment om
iedereen bewust te maken dat digitaal werken
essentieel is om gestructureerd gegevens uit
te kunnen wisselen en de fax er dus uit moet.
In ziekenhuizen zien we de fax in rap tempo
verdwijnen. Die bewustwording wil ik als voorzitter
CMIO Netwerk Eerste Lijn en als vaandeldrager voor
Faexit graag verder uitdragen. Mijn boodschap aan
mijn collega huisartsen en apotheken luidt: begin
met opruimen, schrap dat ding, haal hem eruit.
Het is niet veilig en niet van deze tijd. De fax is een
stortkoker: je gooit er van bovenaf iets in, je weet
waar het uit komt, maar eigenlijk heb je geen idee
wie er wat uit haalt.
Sluit je aan
Op Faexit.nl doen we handreikingen hoe je als praktijk afscheid kan nemen van de fax, maar het begint
bij het besluit dat je er vanaf wil. Tijdens onze ledenbijeenkomsten van het Netwerk Eerste Lijn en in de
groepsapp zie ik regelmatig berichten van collega’s dat de fax eruit is. Een klein jaar geleden kreeg ik
in het informatieberaad zorg het bericht: ‘we hebben verloren, de rechtspraak heeft de fax er al uit. Nu
zijn we echt de laatsten.’ Het is echt bizar dat hij er in de zorg nog niet uit is.
En de stap is niet zo groot,
je hoeft niet meer als eerste over de brug. Veel regionale ziekenhuizen zijn er al mee gestopt, dit is het
moment om ook mee te gaan, sluit je aan, neem het besluit en doe de fax er uit.